Đây là báo cáo cuối kì giai đoạn định nghĩa dự án nghiên cứu GreenCityLabHuế, được thực hiện tại Berlin/Huế vào tháng 3/2021, với sự phối hợp của nhiều viện nghiên cứu quốc tế và Việt Nam. Dự án tập trung vào việc phát triển các giải pháp dựa vào thiên nhiên (Nature-based Solutions – NbS) nhằm tăng cường khả năng chống chịu trước tác động ngày càng nghiêm trọng của biến đổi khí hậu tại các đô thị miền Trung Việt Nam.
Báo cáo phân tích những thách thức môi trường – xã hội mà các đô thị khu vực miền Trung đang đối mặt, đồng thời đưa ra các mô hình, khuyến nghị ứng dụng NbS trong quy hoạch đô thị, bảo tồn hệ sinh thái, quản lý tài nguyên và nâng cao chất lượng sống cho cộng đồng.
Đây là tài liệu quan trọng dành cho các nhà nghiên cứu môi trường, chuyên gia quy hoạch đô thị, nhà hoạch định chính sách, sinh viên ngành môi trường – phát triển bền vững cũng như các tổ chức quốc tế quan tâm đến thích ứng biến đổi khí hậu.
👉 Báo cáo GreenCityLabHuế đóng góp thiết thực vào mục tiêu phát triển đô thị bền vững, thích ứng khí hậu tại Việt Nam.
I. Báo cáo tóm tắt
1 Mô tả vấn đề và khoa học hiện đại
Dự án “Các giải pháp dựa vào thiên nhiên nhằm tăng cường khả năng chống chịu trước biến đổi khí hậu tại các đô thị ở miền Trung Việt Nam (GreenCityLabHuế)” với mục tiêu xây dựng không gian nghiên cứu và thử nghiệm đa cấp, đa lĩnh vực nhằm phát triển, kiểm tra, hình tượng hóa, bàn luận và thực hiện các ý tưởng, khái niệm cho việc phục hồi và mở rộng cơ sở hạ tầng xanh (GBI) và đẩy mạnh các giải pháp dựa vào thiên nhiên (NBS) tại các khu vực đô thị ở miền Trung Việt Nam. Cùng sự phối hợp với các bên liên quan đến từ lĩnh vực khoa học, quản lý, chính trị và tổ chức xã hội, ban điều hành dự án mở rộng quốc tế sẽ xây dựng những kiến thức liên quan đến các giải pháp dựa vào thiên nhiên cho các bên liên quan và các nhà hoạch định chính sách. Việc lồng ghép các phương thức tiếp cận NBS và GBI vào quá trình xây dựng và phát triển thành phố Huế sẽ bảo vệ rất nhiều dịch vụ hệ sinh thái (ESS), đồng thời nâng cao và tăng cường khả năng phục hồi về mặt xã hội và hệ sinh thái trước những tác động ngày càng nghiêm trọng của tình trạng biến đổi khí hậu. Thông qua áp dụng phương thức trực tiếp cân đồng nghiên cứu và đồng sáng tạo, dự án không chỉ còn là thực tiễn triển khai các hoạt động phổ biến, mang tính thực tế và xét đến nhiều khía cạnh nhằm cải thiện điều kiện sinh thái và khí hậu, giảm nhẹ biến đổi khí hậu, nâng cao khả năng phục hồi của thành phố Huế – mà còn tăng cường năng lực cho các nhóm nhà hoạch định hành chính – chính trị tại Huế nhằm ủng hộ quá trình ra quyết định dựa trên dữ liệu có tính tham gia của các nhóm stakeholder. Các mục tiêu của dự án hướng đến:
- thúc đẩy ứng dụng các giải pháp tiếp cận dựa vào thiên nhiên, mở rộng nền tảng của GBI,
- xây dựng các giải pháp đồng tạo và đồng thực hiện,
- xây dựng mối quan hệ chặt chẽ với các bên liên quan (nhà quản lý, nhà nghiên cứu, khu vực tư, cộng đồng) và đồng sáng tạo,
- truyền cảm hứng đến các thành phố khác của Việt Nam thông qua những kết quả và thành tựu đạt được nhằm nâng cao khả năng phục hồi trước tình trạng biến đổi khí hậu,
- xây dựng nền tảng cho dự án nghiên cứu và phát triển tiếp theo.
2 Quá trình nghiên cứu và các hoạt động của dự án
Dự án GreenCityLabHuế đã được tài trợ trong khuôn khổ kêu gọi đề xuất dự án “Nachhaltige Entwicklung Urbaner Regionen” (Phát triển bền vững các khu vực đô thị) từ ngày 20 tháng 12 năm 2017 và bắt đầu triển khai từ ngày 01 tháng 07 năm 2019. Thời gian triển khai dự án ước tính là 18 tháng và đã được kéo dài thêm 3 tháng nhưng không hỗ trợ về mặt kinh phí, vì vậy, trên thực tế, dự án kết thúc vào ngày 31 tháng 03 năm 2021. Dự án nghiên cứu được chia thành 07 gói công việc (WP), theo đó, tất cả WP được trao đổi liên tục và được đan xen chặt chẽ với nhau về mặt nội dung lẫn quá trình triển khai. Những công việc trong mỗi WP đã đóng góp vào việc hình thành dự án GCLH trong giai đoạn này cũng như đặc trưng như một cơ sở cho dự án nghiên cứu và phát triển tiếp theo. Mỗi WP tập trung chính vào từng khía cạnh như:
WP 1: Phân tích hiện trạng GBI ở thành phố Huế thông qua tiến hành nghiên cứu tư liệu, phỏng vấn các bên liên quan và phân tích sự phân bố về mặt không gian của GBI ở thành phố Huế sử dụng dữ liệu không gian địa lý.
WP 2: Xây dựng những giả định và và tầm nhìn dựa vào các bên liên quan trong quá trình đồng thiết kế và đồng nghiên cứu và các diễn giải sâu đối sánh các quy tắc tính toán (mã) cho việc lập bản đồ thay đổi sử dụng đất bằng GIS.
