Tôi là Nguyễn Thị Phương Lan – Cố vấn tuyển sinh & hướng nghiệp cấp cao tại Tư Vấn Tuyển Sinh, với hơn 10 năm kinh nghiệm tư vấn ngành học cho học sinh THPT trên toàn quốc.
Trong hơn một thập kỷ đồng hành cùng học sinh chọn ngành, tôi nhận thấy ngành Marketing là lựa chọn đầy hấp dẫn nhưng cũng nhiều ngộ nhận. Vì vậy, bài viết này giúp bạn hiểu rõ: học Marketing là học gì, và ra trường làm gì – từ góc nhìn thực tế, rõ ràng, và định hướng nghề nghiệp cụ thể.
Nội dung trong bài viết này dựa trên kinh nghiệm thực tiễn, thống kê từ Trung tâm dự báo nguồn nhân lực TP.HCM, thông tin từ các trường đại học như HUTECH, Hoa Sen, và phản hồi thực tế từ các cựu sinh viên ngành Marketing tôi từng hỗ trợ.
Ngành Marketing là gì? Học gì trong 4 năm đại học?
Marketing – hay còn gọi là tiếp thị – là quá trình tạo dựng giá trị từ khách hàng và xây dựng mối quan hệ bền vững để thu về lợi ích cho doanh nghiệp. Theo giáo sư Philip Kotler – người được mệnh danh là “cha đẻ của marketing hiện đại”, Marketing là: “quá trình tạo dựng các giá trị từ khách hàng và mối quan hệ thân thiết với khách hàng nhằm thu về giá trị lợi ích cho doanh nghiệp, tổ chức từ những giá trị đã được tạo ra.”
Trên thực tế, Marketing không chỉ là quảng cáo hay bán hàng như nhiều người vẫn nghĩ. Marketing bao gồm toàn bộ quá trình nghiên cứu thị trường, hiểu khách hàng, xây dựng thương hiệu, định vị sản phẩm, phát triển chiến lược và triển khai các hoạt động truyền thông nhằm thu hút và giữ chân khách hàng.
Marketing và Bán hàng khác nhau thế nào?
Marketing là hoạt động tạo ra nhu cầu và thúc đẩy người tiêu dùng ra quyết định mua hàng, bắt đầu từ phân tích thị trường đến phát triển chiến lược thương hiệu, quảng bá, phân phối,…
Bán hàng là giai đoạn sau cùng của quy trình – nơi nhân viên trực tiếp thuyết phục khách hàng mua sản phẩm.
Nói cách khác: Marketing tạo ra nhu cầu, bán hàng chuyển hóa nhu cầu thành hành động mua.
Các học phần cốt lõi sẽ học trong ngành Marketing
| Học phần | Nội dung chính | Kỹ năng hình thành |
|---|---|---|
| Nghiên cứu thị trường | Thu thập – phân tích dữ liệu khách hàng | Tư duy phân tích |
| Quản trị thương hiệu | Xây dựng hình ảnh & định vị sản phẩm | Sáng tạo & tư duy chiến lược |
| Digital Marketing | SEO, Facebook Ads, Content, Email… | Kỹ thuật số & truyền thông |
| Hành vi người tiêu dùng | Phân tích tâm lý khách hàng | Giao tiếp & hiểu thị trường |
| Marketing quốc tế | Chiến lược thị trường toàn cầu | Ngoại ngữ & tư duy toàn cầu |
Các chuyên ngành tiêu biểu trong Marketing
- Quản trị Marketing: Xây dựng chiến lược tổng thể và triển khai các kế hoạch marketing cụ thể.
- Truyền thông Marketing: Tập trung vào quảng cáo, PR, truyền thông đa phương tiện và chiến dịch truyền thông tích hợp.
- Marketing thương mại: Phát triển hoạt động bán lẻ, thương mại điện tử, kênh phân phối.
- Quản trị thương hiệu: Xây dựng, phát triển và duy trì hình ảnh thương hiệu trong tâm trí khách hàng.
Học ngành Marketing ra trường làm gì?
Sau khi tốt nghiệp ngành Marketing, bạn có thể lựa chọn một trong hai hướng phát triển chính:
- Làm việc tại Agency: Làm việc cho các công ty cung cấp dịch vụ marketing chuyên nghiệp, triển khai chiến dịch cho nhiều thương hiệu khác nhau. Môi trường năng động, tốc độ cao, thích hợp với người thích thử thách và áp lực.
- Làm việc In-house: Làm việc trực tiếp trong bộ phận marketing của một doanh nghiệp, tập trung phát triển thương hiệu riêng và tối ưu hiệu quả truyền thông nội bộ.
Các vị trí phổ biến trong ngành Marketing
Dưới đây là những vị trí công việc thường gặp mà sinh viên tốt nghiệp ngành Marketing có thể đảm nhận:
1. Chuyên viên nghiên cứu thị trường
Phân tích nhu cầu, hành vi người tiêu dùng và xu hướng thị trường. Từ đó đề xuất chiến lược sản phẩm hoặc truyền thông phù hợp. Vị trí này đòi hỏi tư duy phân tích, khả năng xử lý dữ liệu và sự nhạy bén với thị trường.
2. Nhân viên Digital Marketing
Phụ trách các chiến dịch quảng cáo online như Google Ads, Facebook Ads, SEO, Email Marketing,… Công việc gắn liền với số liệu, tối ưu hiệu suất và hiểu sâu về hành vi người dùng trên môi trường số.
3. Nhân viên truyền thông – PR
Viết bài truyền thông, tổ chức sự kiện, kết nối báo chí và xử lý khủng hoảng truyền thông. Đây là vị trí yêu cầu kỹ năng viết, giao tiếp và xây dựng mối quan hệ xã hội rộng.
4. Chuyên viên thương hiệu (Brand Executive)
Xây dựng và duy trì hình ảnh thương hiệu trong tâm trí khách hàng. Phối hợp tổ chức các chiến dịch nhận diện thương hiệu, khảo sát thị trường, triển khai kế hoạch truyền thông định vị thương hiệu dài hạn.
5. Nhân viên Sale Marketing
Kết hợp giữa bán hàng và tiếp thị. Nhiệm vụ bao gồm quản lý data khách hàng, lập kế hoạch khuyến mãi, chăm sóc khách hàng và đo lường hiệu quả bán hàng qua các hoạt động marketing hỗ trợ.
6. Nhân viên Quan hệ công chúng (PR Executive)
Quản lý các mối quan hệ truyền thông, xây dựng hình ảnh tích cực cho doanh nghiệp, xử lý khủng hoảng và đề xuất chiến lược truyền thông dài hạn. Vai trò đòi hỏi kỹ năng giao tiếp và khả năng xử lý tình huống linh hoạt.
7. Content Marketing – SEO
Tạo nội dung cho website, mạng xã hội, email, và chiến dịch quảng cáo. Công việc gắn liền với khả năng sáng tạo, viết lách và hiểu hành vi người đọc để thu hút và giữ chân khách hàng.
8. Nghề tự do sáng tạo (Freelance)
Nếu bạn yêu thích sự tự do và có khả năng sáng tạo, bạn có thể trở thành một Youtuber, Tiktoker, Blogger, Content Creator hoặc Freelancer trong lĩnh vực marketing. Đây là xu hướng ngày càng phổ biến, đặc biệt với các bạn trẻ thích làm chủ thời gian và ý tưởng.
Triển vọng việc làm và mức lương ngành Marketing
Marketing là một trong những ngành có nhu cầu tuyển dụng cao và tốc độ tăng trưởng liên tục trong 10 năm qua. Theo thống kê của Trung tâm dự báo nguồn nhân lực TP.HCM, ngành Marketing chiếm khoảng 10% tổng nhu cầu lao động, tương đương với hơn 30.000 vị trí/năm.
Mức lương tham khảo theo vị trí và kinh nghiệm
| Vị trí | Mức lương | Ghi chú |
|---|---|---|
| Sinh viên mới ra trường | 8 – 12 triệu/tháng | Có ngoại ngữ, kỹ năng tốt có thể >15 triệu |
| Nhân viên 2–3 năm kinh nghiệm | 15 – 25 triệu/tháng | Tùy vị trí và ngành |
| Quản lý (Marketing Manager) | 30 – 50 triệu/tháng | Có thể trên $2,000/tháng tại công ty nước ngoài |
Yêu cầu cạnh tranh trong ngành
Marketing không phải là ngành “dễ thở”. Để có thể phát triển lâu dài và thăng tiến trong nghề, bạn cần:
- Kỹ năng ngoại ngữ – Đọc hiểu tài liệu chuyên môn, làm việc với thị trường quốc tế
- Thành thạo công cụ digital – Như Google Ads, Meta Business, SEO, Canva, ChatGPT, Excel, Google Analytics,…
- Kỹ năng mềm – Giao tiếp, làm việc nhóm, quản lý thời gian và thuyết trình
Người có khả năng tự học tốt, thích nghi nhanh và chịu được áp lực là những người sẽ trụ lại và phát triển mạnh trong ngành.
Ai nên học ngành Marketing?
Không phải ai cũng phù hợp với Marketing, nhưng nếu bạn thấy mình có những đặc điểm sau đây, thì đây có thể là con đường lý tưởng:
- Bạn có tư duy sáng tạo và thích giải quyết vấn đề bằng những cách mới mẻ
- Bạn thích làm việc với con người, hiểu tâm lý khách hàng, xây dựng mối quan hệ
- Bạn giỏi giao tiếp, tổ chức công việc và có khả năng trình bày ý tưởng
- Bạn yêu thích nội dung, thiết kế, công nghệ hoặc các nền tảng truyền thông số
Tôi thường khuyên các bạn học sinh từ lớp 11–12 nên thử sức với những dự án nhỏ như:
- Tham gia làm nội dung fanpage, kênh TikTok
- Viết blog, làm video hoặc thử chạy quảng cáo Facebook với ngân sách nhỏ
- Tham gia các CLB truyền thông, sự kiện ở trường
Những trải nghiệm này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn mình có hợp với ngành hay không, trước khi chọn Marketing là định hướng lâu dài.
Nên học Marketing ở đâu để hiệu quả?
Marketing là ngành học cần sự kết hợp chặt chẽ giữa lý thuyết và thực hành. Do đó, việc chọn trường đại học phù hợp đóng vai trò quan trọng trong việc giúp bạn phát triển toàn diện cả kiến thức lẫn kỹ năng nghề nghiệp.
Các trường đào tạo ngành Marketing uy tín
- Đại học Kinh tế TP.HCM – Trường công lập có thế mạnh đào tạo khối ngành kinh doanh, marketing chiến lược
- Đại học Hoa Sen – Đạt kiểm định ACBSP (Hoa Kỳ), chương trình kết hợp chuẩn quốc tế, thực hành cao
- HUTECH – Chú trọng đào tạo ứng dụng, nhiều hoạt động ngoại khóa và câu lạc bộ marketing năng động
- UEF (Đại học Kinh tế – Tài chính TP.HCM) – Môi trường học hiện đại, đào tạo song ngữ, thực hành theo dự án
- Đại học Tài chính – Marketing – Trường chuyên ngành về marketing, bán lẻ, thương mại và truyền thông
Tiêu chí chọn trường phù hợp
- Có đào tạo chuyên ngành cụ thể như Quản trị thương hiệu, Digital Marketing, Truyền thông tích hợp,…
- Chương trình thực tập rõ ràng, liên kết với doanh nghiệp để sinh viên có trải nghiệm thực tế trước khi tốt nghiệp
- Hoạt động ngoại khóa sôi nổi: CLB Marketing, cuộc thi sáng tạo, workshop kỹ năng, dự án thực chiến,…
Lời khuyên từ tôi – Nguyễn Thị Phương Lan
“Marketing không chỉ là ngành ‘hot’, mà còn là ngành rất cạnh tranh. Hãy chọn ngành này nếu bạn thật sự yêu thích việc thấu hiểu con người, xu hướng và muốn sáng tạo ra giá trị.”
Nếu bạn đang là học sinh lớp 11–12, hãy bắt đầu từ sớm bằng những cách sau:
- Tìm hiểu ngành Marketing qua sách, video, podcast, workshop và chia sẻ từ người trong ngành
- Làm thử các dự án nhỏ: viết bài cho fanpage, sáng tạo nội dung TikTok, thử làm truyền thông cho CLB ở trường
- Phát triển kỹ năng mềm: kỹ năng thuyết trình, làm việc nhóm, phản biện, giao tiếp
FAQs – Câu hỏi thường gặp
Marketing có phải là ngành chỉ dành cho người giỏi ăn nói không?
Không. Ngành Marketing có nhiều mảng phù hợp với các tính cách khác nhau. Nếu bạn không giỏi giao tiếp, bạn vẫn có thể chọn hướng nghiên cứu thị trường, phân tích dữ liệu, SEO hoặc viết nội dung – đều không yêu cầu nói nhiều.
Không giỏi vẽ, không giỏi viết có học được không?
Có. Marketing không chỉ là sáng tạo nội dung hay thiết kế. Bạn có thể học cách quản lý chiến dịch, làm thương hiệu, phân tích dữ liệu hoặc chiến lược kinh doanh – không cần năng khiếu nghệ thuật.
Học ngành Marketing có dễ xin việc không?
Dễ nếu bạn trang bị đầy đủ kỹ năng thực tế, có ngoại ngữ tốt và bắt đầu làm việc từ sớm (thực tập, cộng tác viên, làm dự án cá nhân). Marketing là ngành có nhu cầu lớn, nhưng cũng cạnh tranh – ai chủ động sẽ có lợi thế.
