Câu 1. Khái niệm ngôn ngữ học đối chiếu
- NNHĐC còn có nhiều tên gọi khác như: phân tích đối chiếu, nghiên cứu đối chiếu,
nghiên cứu xuyên ngôn ngữ, nghiên cứu tương phản, ngôn ngữ học só sánh miêu
tả. Tuy nhiên, trên thế giới cũng như ở VN thuật ngữ NNHĐC vẫn phổ biến hơn
cả. - NNHĐC là phân ngành NNH nghiên cứu so sánh 2 hay nhiều hơn 2 NN bất kì để
xác định những điểm giống nhau và khác nhau giữa các NN đó, không tính đến
vấn đề các NN được so sánh có quan hệ cội nguồn hay thuộc cùng 1 loại hình hay
không. Việc lựa chọn NN để đối chiếu hoàn toàn tùy thuộc vào những yêu cầu lí
luận và thực tiễn của việc nghiên cứu. Trong loại hình học và NNHĐC, cách thức
so sánh về căn bản đứng trên quan điểm đồng đại.
Câu 2. Nhiệm vụ của ngôn ngữ học đối chiếu.
Có 4 loại ý kiến khác nhau về nhiệm vụ cụ thể của ngành học:
Chủ chương ngôn ngữ học đối chiếu nên truy tìm những nét khác biệt giữa các
ngôn ngữ: A.Pet(1962), R.Lado(1964),G.Mickel(1971).
-Lí do: Chủ trương lấy hành vi luận làm chỗ dựa lí thuyết, xuất phát từ việc học tập và
giảng dạy ngoại ngữ. Các thói quen ngoại ngữ do bắt chước hay mô phổng đều có liên
quan trực tiếp đến việc tìm sự khác biệt. Những gì giống tiếng mẹ đẻ đều được tiếp thu dễ
dàng, còn những gì khác biệt sẽ khó khăn hơn, do phải tiếp cận với hệ thống mà ngôn
ngữ xa lạ.
Chủ trương nghiên cứu đối chiếu nên tập trung vào việc săn lùng những nét
khác biệt quan trọng nhất giữa các ngôn ngữ: B.L.Welf(1960).
Đánh giá: Sai vì:
- Phạm vi không chỉ ở những phạm trù ngôn ngữ ( ngữ pháp) mà còn mở rộng ra phạm
trù logic. Những nét khác biệt quan trọng ở phạm trù ngôn ngữ chưa chắc là nét khác biệt
quan trọng ở phạm trù logic. - Thế nào là nét khác biệt quan trọng nhất -> mập mờ, vì nhìn từ các mục đích khác nhau
thì các nét khác biệt quan trọng cũng khác nhau.
Chủ trương nghiên cứu đối chiếu phải hướng tới cả những sự giống nhau bên
cạnh những nét khác biệt giữa các ngôn ngữ:E.Coseriu(1981),Lê Quang
Thiêm(1983).
-Lí do:
- Phân tích đối chiếu các sự kiện, các hiện tượng giữa các ngôn ngữ phải chủ ý tới cả sự
giống nhau thì đối chiếu mới có kết quả.
- Không bó hẹp phạm vi ứng dụng của ngôn ngữ học đối chiếu thì có nhiều kiểu loại nét
giống nhau, trong đó giống nhau về chức năng và hoạt động của ngôn ngữ là những nét
ngôn ngữ học đối chiếu phải để tâm.
Chủ trương bên cạnh những sự giống nhau và khác nhau, việc nghiên cứu đối
chiếu cần phải lưu ý đến cả những sự tương ứng và bất tương ứng giữa các
ngôn ngữ, đồng thời làm sáng tỏ những mối quan hệ nguyên nhân giữa các
hiện tượng đó: B.M.APAMOB(1965)
Câu 3. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ học đối chiếu và ngôn ngữ học đại cương.
-Ngôn ngữ học đối chiếu giúp kiểm chứng và làm sáng tỏ các phổ niệm được quy nạp
trên cứ liệu các ngôn ngữ được đối chiếu, phát hiện thêm các hiện tượng ngôn ngữ có ý
nghĩa phổ quát, làm phong phú thêm lí luận ngôn ngữ mà cách nhìn “đơn ngữ luận”
không thể .giải quyết được. Nói như Saussure (2005): “Nhà ngôn ngữ học buộc lòng phải
biết thật nhiều ngôn ngữ để từ việc quan sát và so sánh rút ra những cái chung đối với
ngôn ngữ ấy”
VD:
+Khẳng định “láy là một phổ niệm” nhiều ngôn ngữ rút ra một phổ niệm quy nạp.
- Đồng âm và đa nghĩa là những phổ niệm diễn dịch, thì ngôn ngữ học đối chiếu có tác
dụng làm rõ nó thể hiện như thế nào trong các ngôn ngữ khác nhau, vì số lượng cái biểu
đạt có hạn còn cái được biểu đạt ngày càng nhiều.
-Góp phần khắc phục tình trạng “dĩ Âu vi trung” của ngôn ngữ học đại cương: cứ liệu
chủ yếu trong ngôn ngữ Ấn Âu, tiếng mẹ để của nhiều nhà ngôn ngữ học lớn của nhân
loại là cứ liệu của nhiều ngôn ngữ khác nhau của nhiều ngôn ngữ trên thế giới.
VD: - Tiếng Việt, ngôn ngữ biến hình, phân tích cấu trúc trong một câu tiếng Việt hành CN-
VN. So sánh với ngôn ngữ biến hình, các nhà Việt ngữ học đề nghị một cách phân tích
câu mới là đề ngữ – thuyết ngữ.
- Tiếng Anh, ngôn ngữ biến hình, adj và verb khác nhau về ngữ pháp, tiếng Việt thì
không khác nhau về ngữ pháp.
->Ngôn ngữ học đối chiếu góp phần điều chỉnh nguyên lí của ngôn ngữ học đại cương ,
tăng thêm sức mạnh giải thích của lí luận ngôn ngữ nhờ mở rộng phạm vi bao quát của lí
luận. Kết quả của nghiên cứu đối chiếu các ngôn ngữ góp phần kiểm chứng các lí thuyết
của ngôn ngữ học. Ngược lại ngôn ngữ học đại cương cung cấp mô hình lí thuyết và hoàn
thiện dần bộ máy các khái niệm để nghiên cứu ngôn ngứ, trong đó có ngôn ngữ học đối
chiếu.
Câu 4 Mối quan hệ giữa ngôn giữa ngôn ngữ học đối chiếu và loại hình học
Nghiên cứu đối chiếu giúp phân loại ngôn ngữ thành các loại hình.
-Trong phạn vi các ngôn ngữ cùng một loại hình, người tiếng Anh có thể xác định các
tiểu loại hình và tìm cách quy các ngôn ngữ vào từng tiểu loại hình.
VD: Tiếng Việt và Tiếng Hán cùng là loại hình ngôn ngữ đơn lập.
Tiếng Việt và Tiếng Hán trung đại cùng thuộc tiểu loại hình thứ hai (hán cổ đại, hán trung
đại).
Câu 5. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ học đối chiếu với ngôn ngữ học tâm lý
-Mối quan hệ giữa ngôn ngữ học đối chiếu và ngôn ngữ học tâm lý nằm ở việc chúng đều
quan tâm đến ngôn ngữ và cách mà nó hoạt động. Các phương pháp và kỹ thuật trong
ngôn ngữ học đối chiếu có thể được áp dụng để nghiên cứu các yếu tố ngôn ngữ trong
ngôn ngữ học tâm lý. Ví dụ, so sánh các ngôn ngữ khác nhau có thể giúp tìm hiểu về sự
đa dạng và những đặc trưng chung trong cách con người sử dụng ngôn ngữ.
-Ngược lại, những kiến thức về ngôn ngữ học tâm lý có thể cung cấp thông tin quan trọng
về cách con người xử lý ngôn ngữ và tương tác ngôn ngữ trong quá trình học ngôn ngữ
mới hoặc trong trường hợp suy nghĩ và ngôn ngữ bị ảnh hưởng bởi các rối loạn tâm lý.
Các nghiên cứu về ngôn ngữ học tâm lý có thể đưa ra những khái niệm, lý thuyết và mô
hình để giải thích các hiện tượng ngôn ngữ và cung cấp cơ sở cho việc tiếp cận và nghiên
cứu trong ngôn ngữ học đối chiếu.
Câu 6. Mối quan hệ giữa ngôn ngữ học đối chiếu với ngôn ngữ học xã hội.
-Mối quan hệ giữa ngôn ngữ học đối chiếu và ngôn ngữ học xã hội nằm ở việc chúng
cung cấp góc nhìn khác nhau và bổ sung cho nhau trong nghiên cứu về ngôn ngữ. So
sánh các ngôn ngữ khác nhau trong ngôn ngữ học đối chiếu có thể giúp ngôn ngữ học xã
hội hiểu về sự đa dạng ngôn ngữ và sự thay đổi xã hội của nó. Nó có thể cung cấp thông
tin về sự tương tác giữa ngôn ngữ và xã hội trong việc xác định vai trò của ngôn ngữ
trong một cộng đồng và cách ngôn ngữ phản ánh và tạo hình cho các mối quan hệ xã hội.
-Ngược lại, ngôn ngữ học xã hội có thể cung cấp khía cạnh xã hội rộng hơn cho ngôn ngữ
học đối chiếu. Nó có thể giải thích sự khác biệt trong việc sử dụng ngôn ngữ dựa trên yếu
tố xã hội và tạo ra các mô hình giải thích sự phát triển và thay đổi ngôn ngữ trong cộng
đồng. Nó cũng có thể đưa ra những câu hỏi và giả thuyết mới để được kiểm chứng trong
ngôn ngữ học đối chiếu.
