LỜI NÓI ĐẦU
Giáo trình Kinh tế du lịch (The tourism economics) được viết cho sinh viên ngành Du lịch, nhằm trang bị cho họ phương pháp luận nghiên cứu kinh tế du lịch, kiến thức về những biến số kinh tế cơ bản của ngành Du lịch như cầu du lịch; cung du lịch; đầu tư ngành Du lịch;… và kiến thức nền tảng về kinh doanh du lịch như môi trường kinh doanh du lịch, cạnh tranh trong kinh doanh du lịch, rủi ro trong kinh doanh du lịch, các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời của một dự án đầu tư du lịch,… Để có thể nắm vững nội dung học, sinh viên cần ôn tập lại những kiến thức có liên quan trong các môn Kinh tế học đại cương, Nhập môn khoa học du lịch và Xác suất thống kê. Nội dung của môn học được trình bày trong 3 chương và phụ lục.
Chương 1. Những vấn đề chung, đề cập tới những mốc lịch sử dáng chú ý về hoạt động du lịch trên thế giới từ thế kỷ XIX đến nay, lược sử ra đời và phát triển của môn Kinh tế du lịch, phương pháp luận nghiên cứu kinh tế du lịch. Trong chương này, sinh viên cần đặc biệt quan tâm tới phương pháp tiếp cận hệ thống và phương pháp tiếp cận thống kê, đó là hai phương pháp cơ bản được dùng phổ biến để nghiên cứu kinh tế du lịch.
Chương 2. Những biến số kinh tế du lịch cơ bản, đề cập tới những biến số kinh tế cơ bản của ngành Du lịch như cầu du lịch, cung du lịch, đầu tư ngành Du lịch,… Với kiến thức này, người ta có thể nhận thức một cách định lượng mối tác động qua lại giữa ngành Du lịch và nền kinh tế. Hơn thế nữa, người ta còn hiểu sâu sắc thêm chiến lược phát triển du lịch một quốc gia phải đặt chiến lược phát triển du lịch nằm trong chiến lược phát triển chung của cả nền kinh tế. Phụ lục 1 cho thấy rõ tác động kinh tế lan toả của hoạt động đầu tư ngành Du lịch và chi tiêu của du khách.
Chương 3. Kinh tế học về kinh doanh du lịch, những kiến thức nền tảng về kinh doanh du lịch được đề cập tới theo ánh sáng của nhiều lý thuyết khác nhau, chẳng hạn môi trường kinh doanh du lịch được đề cập tới theo phương pháp tiếp cận hệ thống, cạnh tranh trong kinh doanh du lịch được đề cập tới theo Lý thuyết trò chơi, đánh giá khả năng sinh lời của một dự án đầu tư du lịch được đề cập tới theo Lý thuyết đầu tư. Phụ lục 2 không những cho biết cách tính lãi và chiết khấu, mà còn cho ta hiểu sâu sắc thêm các chỉ tiêu đánh giá khả năng sinh lời của một dự án đầu tư du lịch. Phụ lục 3 cho biết các giải pháp phân tán rủi ro trong kinh doanh du lịch. Mặc dù tác giả đã cố gắng trong quá trình biên soạn để nội dung giáo trình mang tính khoa học và thực tiễn cao nhất. Song kinh tế du lịch là những vấn đề khoa học và thực tiễn luôn biến động, nên giáo trình khó tránh khỏi những thiếu sót. Chúng tôi rất mong nhận được những ý kiến đóng góp của quý độc giả để giáo trình ngày càng tốt hơn. Mọi ý kiến đóng góp xin gửi về: Công ty CP Sách Đại học – Dạy nghề, NXB Giáo dục Việt Nam, 25 Hàn Thuyên – Hà Nội.
**1.1. VÀI MỐC LỊCH SỬ ĐÁNG CHÚ Ý VỀ HOẠT ĐỘNG DU LỊCH TRÊN THẾ GIỚI TỪ THẾ KỶ XIX ĐẾN NAY**
Du lịch trở thành một lĩnh vực hoạt động kinh tế quan trọng của nhiều nước trên thế giới hơn 150 năm qua. Nó sử dụng nguồn vốn lớn đầu tư vào các công trình công cộng, xây dựng, vận chuyển,… Trên phạm vi toàn cầu, nó liên quan đến hàng trăm nghìn doanh nghiệp du lịch có quy mô lớn nhỏ khác nhau, từ một đại lý lữ hành nhỏ bé với một văn phòng làm việc cho tới một tập đoàn kinh doanh khách sạn với hệ thống khách sạn sang trọng nằm rải rác ở nhiều nước. Cơ cấu công nghiệp phương Tây thế kỷ XIX là cái nôi của du lịch hiện đại. Phát minh động cơ hơi nước của James Watt năm 1784 đã mở ra chân trời mới cho ngành vận chuyển, tác động trực tiếp đến sự phát triển của ngành Du lịch. Tuyến tàu hoả chở khách đầu tiên của Anh được khánh thành vào năm 1830, nối liền Liverpool với Manchester. Sáng chế ô tô của Benz năm 1885 kéo theo sự ra đời của ngành công nghiệp ô tô 5 năm sau đó, góp phần thuận lợi cho việc đi xa của du khách. Những phát minh ra các phương tiện truyền tin không gian như điện tín (năm 1876), điện thoại (năm 1884), radio (năm 1895),… tạo ra dịch vụ thông tin liền lạc hữu ích đối với nhân loại nói chung, đối với khách du lịch nói riêng.