**Lợi thế cạnh tranh**, tập trung vào việc sử dụng **Chuỗi giá trị (Value Chain)** như một công cụ chiến lược để xây dựng và duy trì lợi thế. Dưới đây là tóm tắt các ý chính:
**I. Chuỗi Giá Trị và Phạm Vi Cạnh Tranh:** *
**Xác định Chuỗi Giá Trị:** Là nền tảng để hiểu hoạt động của doanh nghiệp và liên kết giữa các hoạt động đó. * **Mối liên kết bên trong chuỗi giá trị:** Cách các hoạt động khác nhau trong công ty tương tác và ảnh hưởng lẫn nhau. * **Liên kết dọc:** Mối quan hệ với nhà cung cấp và khách hàng (chuỗi cung ứng, chuỗi nhu cầu). * **Chuỗi giá trị của người mua:** Cách khách hàng sử dụng sản phẩm/dịch vụ của bạn trong chuỗi giá trị của họ. * **Phạm vi cạnh tranh:** Liên quan chặt chẽ đến chuỗi giá trị và cách doanh nghiệp định nghĩa bản thân. Bao gồm: * **Phạm vi phân khúc:** Cạnh tranh trong một phân khúc hẹp hay rộng. * **Phạm vi dọc:** Mức độ tích hợp theo chiều dọc (tự sản xuất hay thuê ngoài). *
**Phạm vi địa lý:** Cạnh tranh ở đâu (địa phương, quốc gia, toàn cầu). * **Phạm vi ngành:** Cạnh tranh trong một ngành hay nhiều ngành. * **Sự liên minh:** Hợp tác với các tổ chức khác. * **Cấu trúc:** Chuỗi giá trị ảnh hưởng đến cấu trúc ngành và cấu trúc tổ chức. **II. Lợi Thế Cạnh Tranh – Phần I: Lợi Thế Chi Phí** * **Mục tiêu:** Giảm chi phí tương đối so với đối thủ cạnh tranh để đạt lợi thế chi phí. * **Phân tích Chi phí Chiến lược:**
1. **Định nghĩa Chuỗi Giá Trị:** Xác định các hoạt động và phân bổ chi phí/tài sản cho từng hoạt động.
2. **Chẩn đoán Yếu Tố Tác Động Chi Phí:** Phân tích các yếu tố (cost drivers) ảnh hưởng đến chi phí ở mỗi khâu và sự tương tác giữa chúng (liên kết bên trong, liên kết dọc).
3. **Xác định Chi Phí Đối Thủ:** So sánh chuỗi giá trị và chi phí của mình với đối thủ cạnh tranh.
4. **Phát triển Chiến Lược Giá Thấp:** * Kiểm soát các yếu tố tác động chi phí. * Tổ chức lại chuỗi giá trị. * Hướng dòng giá trị.
5. **Đảm Bảo Sự Khác Biệt Hóa Không Bị Ảnh Hưởng:** Giảm chi phí không được làm mất đi các yếu tố khác biệt hóa quan trọng.
6. **Kiểm Tra Tính Bền Vững:** Đảm bảo chiến lược giảm chi phí có thể kéo dài. * **Các yếu tố hành vi chi phí:** Bao gồm quy mô, hiệu ứng tích lũy, công nghệ, chính sách mua sắm, vị trí, liên kết, thời gian, v.v. * **Bẫy:** Cần tránh các sai lầm như tập trung giảm chi phí ở những khâu không quan trọng, hoặc bỏ qua các yếu tố tạo sự khác biệt hóa.
**III. Lợi Thế Cạnh Tranh – Phần I: Khác Biệt Hóa** *
**Mục tiêu:** Tạo ra một sản phẩm/dịch vụ được xem là độc nhất trong ngành, từ đó có thể định giá cao hơn và thu hút khách hàng. * **Nguồn gốc Khác Biệt Hóa:** * Nằm trong chuỗi giá trị của công ty (chính sách, liên kết, thời gian, địa điểm, phối hợp, tích hợp, quy mô, mối liên hệ tổ chức). * Liên quan đến giá trị mà sản phẩm/dịch vụ mang lại cho người mua (giảm chi phí cho người mua, nâng cao hiệu quả hoạt động của người mua, nhận thức giá trị). *
**Chi Phí Cho Sự Khác Biệt Hóa:** Khác biệt hóa có chi phí đi kèm, phụ thuộc vào các yếu tố tạo sự độc nhất. * **Chiến Lược Khác Biệt Hóa:** *
**Lộ trình:** Gia tăng yếu tố độc nhất, khác biệt hóa về chi phí (kết hợp cả hai), thay đổi quy tắc, điều chỉnh chuỗi giá trị. * **Tính bền vững:** Người mua tiếp tục chấp nhận giá trị và khó bị bắt chước. *
**Các Bước Để Khác Biệt Hóa:**
1. Xác định khách hàng thực sự và nhu cầu của họ.
2. Hiểu chuỗi giá trị của khách hàng và ảnh hưởng của công ty lên đó.
3. Xác định ưu tiên mua sắm của khách hàng.
4. Tìm kiếm các yếu tố độc nhất tiềm năng trong chuỗi giá trị công ty.
5. Đánh giá chi phí để tạo sự khác biệt.
6. Điều chỉnh chuỗi giá trị để tạo sự khác biệt (có tính đến chi phí).
7. Kiểm tra tính chính xác của chiến lược.
8. Giảm chi phí ở những hoạt động không tạo ra sự khác biệt. *
**Bẫy:** Cần tránh các sai lầm như tạo ra sự độc nhất không có giá trị, khác biệt hóa quá mức, đặt giá quá cao, phớt lờ tín hiệu giá trị, hoặc chọn sai phân khúc khách hàng. Tóm lại, phần trình bày này nhấn mạnh rằng để đạt được lợi thế cạnh tranh, doanh nghiệp cần phân tích sâu chuỗi giá trị của mình và của đối thủ/khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược **lãnh đạo chi phí** hoặc **khác biệt hóa** một cách có hệ thống và bền vững.