LỜI NÓI ĐẦU
Warren E. Buffett
Trong thư viện đầy ắp sách của mình, tôi có bốn cuốn đặc biệt trân trọng, và chúng đều được viết cách đây 50 năm. Dù đã ra đời rất lâu, đến giờ đọc lại, chúng vẫn mang lại cho tôi những giá trị to lớn. Các trang giấy có thể cũ đi, nhưng sự thông thái trong những tác phẩm đó mãi trường tồn cùng thời gian.
Hai trong số bốn cuốn sách này là The Wealth of Nations (Sự phồn thịnh của các quốc gia, 1776) của Adam Smith, và The Intelligent Investor (Nhà đầu tư thông minh, 1949) của Benjamin Graham. Cuốn thứ ba là phiên bản gốc của cuốn sách bạn đang cầm trong tay — Phân tích chứng khoán của Graham và Dodd.
Tôi đã đọc cuốn sách này trong thời gian còn ở Đại học Columbia vào năm 1950–1951, khi tôi may mắn được học dưới sự chỉ bảo của Ben Graham và David Dodd. Cuốn sách và hai người thầy này đã thay đổi cuộc đời tôi.
Về mặt thực tế, những nội dung tôi được học đã trở thành nền tảng cho tất cả các quyết định đầu tư và kinh doanh sau này. Trước khi gặp Ben và Dave, tôi đã có khoảng thời gian thú vị với thị trường chứng khoán. Trước khi mua cổ phiếu đầu tiên năm 11 tuổi, tôi đã tiết kiệm đủ số tiền 115 đô-la và đọc mọi cuốn sách về thị trường chứng khoán ở Thư viện Công cộng Omaha.
Tôi thấy rất nhiều cuốn hấp dẫn và thú vị, nhưng không cuốn nào thực sự hữu ích. Cuộc phiêu lưu tìm kiếm trí tuệ của tôi kết thúc khi gặp Ben và Dave — đầu tiên qua bài viết, sau đó là gặp gỡ trực tiếp.
Họ vẽ ra một bản đồ đầu tư mà tôi đã theo đuổi suốt 57 năm qua và không cần phải tìm thêm bất kỳ bản đồ chỉ đường nào khác trong đầu tư.
Bên cạnh các ý tưởng mà Ben và Dave chỉ dạy, họ còn là những người bạn, khích lệ và tin tưởng tôi. Họ quan tâm mà không mong báo đáp — đó đơn thuần là sự giúp đỡ một chiều, không toan tính. Đây cũng là điểm tôi ngưỡng mộ nhất ở hai ông: không chỉ thông thái, mà còn rộng lượng và tốt bụng.
Những kẻ hay làm việc xấu chắc hẳn sẽ bối rối bởi hai người đàn ông này. Ben và Dave đã giảng dạy hàng nghìn đối thủ tiềm năng trẻ tuổi như tôi — những người sẽ mua cổ phiếu giá hời hoặc tham gia giao dịch chênh lệch giá, cạnh tranh trực tiếp với công ty đầu tư Graham-Newman của Ben.
Hơn nữa, họ còn sử dụng các ví dụ đầu tư thực tế trong lớp học và bài viết, điều đã thay đổi công việc của chúng tôi. Cách hành xử và tư tưởng của họ gây ấn tượng sâu sắc trong tôi và rất nhiều bạn học khác. Chúng tôi được dạy không chỉ đầu tư thông minh, mà còn phải sống thông minh.
Bản sao cuốn Phân tích chứng khoán trong thư viện cá nhân mà tôi từng sử dụng khi còn học ở Columbia là phiên bản năm 1940. Tôi đã đọc nó ít nhất bốn lần — và hiển nhiên, nó rất đặc biệt.
Nhưng hãy để tôi kể về cuốn thứ tư, cái còn quý giá hơn.
Năm 2000, Barbara Dodd Anderson, con gái duy nhất của Dave, đã tặng tôi phiên bản năm 1934 của Phân tích chứng khoán — với hàng trăm ghi chú ở lề sách, nét chữ của chính Dave khi ông chuẩn bị xuất bản phiên bản hiệu chỉnh năm 1940.
Không món quà nào có ý nghĩa hơn thế với tôi.
LỜI TỰA CHO PHIÊN BẢN THỨ 6
Sự thông thái trường tồn của Graham và Dodd
Seth A. Klarman
Gần 75 năm sau khi Benjamin Graham và David Dodd viết Phân tích chứng khoán, các nhà đầu tư giá trị ngày nay vẫn mang ơn họ sâu sắc.
Graham và Dodd là những nhà tư tưởng cần mẫn và sâu sắc đến lạ thường — những người đã mang đến trật tự cho thế giới tài chính hoang sơ và hỗn loạn thời đó. Kể từ đó, họ đã thắp sáng con đường cho các nhà đầu tư giá trị.
Ngày nay, Phân tích chứng khoán vẫn là tấm bản đồ vô giá giúp nhà đầu tư định hướng trong thị trường tài chính đầy biến động và khó lường. Được ví như “Kinh thánh của đầu tư giá trị”, cuốn sách là một tác phẩm hoàn chỉnh, chi tiết, và thấm đẫm sự thông thái cho mọi thế hệ.
Dù nhiều ví dụ trong sách đã lỗi thời, nhưng bài học thì vẫn trường tồn cùng thời gian. Và dù lối hành văn có thể khô khan, độc giả vẫn phát hiện ra những tư tưởng quý giá trong hầu như từng trang sách.
Thị trường tài chính đã thay đổi đến mức không tưởng kể từ năm 1934, nhưng phương pháp đầu tư của Graham và Dodd vẫn giữ nguyên giá trị thực tiễn cho đến ngày nay.
Ngày nay cũng như trong thời đại của Graham và Dodd, đầu tư giá trị là phương pháp mua chứng khoán hoặc tài sản với giá thấp hơn giá trị thực của chúng — nói cách khác, là bỏ ra 50 xu để mua 1 đô-la.
Đầu tư vào các cổ phiếu giá hời tạo ra “biên độ an toàn” – tức là khoảng dự phòng cho những sai lầm, thiếu chính xác, thiếu may mắn hoặc các chu kỳ thăng trầm của nền kinh tế và thị trường chứng khoán.
Trong khi vài người ngộ nhận rằng đầu tư giá trị chỉ là công cụ kỹ thuật để tìm kiếm các món hời, thì thật ra nó là một triết lý đầu tư toàn diện, nhấn mạnh vào việc phân tích cơ bản chuyên sâu, theo đuổi kết quả dài hạn, hạn chế rủi ro và chống lại tâm lý đám đông.
Rất nhiều người bước vào thị trường chứng khoán với mục đích kiếm tiền nhanh. Cách tiếp cận này mang tính đầu cơ nhiều hơn là đầu tư, dựa trên hy vọng rằng giá cổ phiếu sẽ tăng bất kể giá trị nội tại của nó.
Nhà đầu cơ thường xem cổ phiếu chỉ là mảnh giấy giao dịch qua lại, tách rời khỏi hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp và các tiêu chí định giá. Họ ít quan tâm đến rủi ro sụt giá – điều đặc biệt phổ biến trong những giai đoạn thị trường tăng trưởng nóng.
Trong các thời kỳ như vậy, rất ít người giữ được kỷ luật để tuân thủ tiêu chuẩn định giá và kiểm soát rủi ro chặt chẽ, nhất là khi những người không tuân thủ lại thường trở nên giàu có rất nhanh. Rốt cuộc, sẽ rất dễ lầm tưởng rằng ai đó “thực sự tài năng” chỉ vì họ kiếm được nhiều tiền trong thị trường bò (bull market).
Trong vài năm gần đây, nhiều người còn mở rộng định nghĩa “đầu tư” sang bất kỳ tài sản nào đang hoặc sắp tăng giá, như tác phẩm nghệ thuật, tem quý hay rượu vang hiếm. Nhưng các vật phẩm này không có giá trị cơ bản chắc chắn, không tạo ra dòng tiền hiện tại hay tương lai, và phụ thuộc hoàn toàn vào cảm nhận người mua — chúng rõ ràng là đầu cơ, không phải đầu tư.
Trái ngược với phương pháp kiếm lợi nhanh của giới đầu cơ, nhà đầu tư ngại rủi ro bằng cách cố gắng tránh lỗ.
Nhà đầu tư ngại rủi ro tin rằng thiệt hại từ một khoản lỗ không thể bù đắp bằng lợi nhuận tương đương. Khi tích lũy được một chút vốn, hầu hết mọi người đều thấy niềm vui nhỏ từ lãi bị lu mờ bởi nỗi đau khi thua lỗ.
Hãy tưởng tượng bạn được mời chơi trò tung đồng xu: nếu thắng, bạn gấp đôi số tiền, nếu thua, bạn mất hết. Ngại rủi ro khiến hầu hết mọi người từ chối trò chơi đó. Tâm lý này ăn sâu trong bản chất con người.
Tuy nhiên, rất nhiều người lại bỏ qua tâm lý ngại rủi ro khi nghe tiếng còi gọi của những cơ hội đầu cơ. Sự mất tiền – như Graham từng ghi chú – có thể gây rối loạn tâm lý, khiến nhà đầu tư bị tê liệt hoặc mất khả năng hành động khi cơ hội thực sự xuất hiện.
Nếu một cổ phiếu bị định giá thấp giảm giá phân nửa, nhưng các yếu tố cơ bản không thay đổi, đó chính là cơ hội để mua thêm. Nhưng nếu giá trị tài sản của nhà đầu tư cũng giảm theo, họ sẽ rất khó giữ bình tĩnh để làm điều đúng đắn.
Nhà đầu tư giá trị không xem chứng khoán là công cụ đầu cơ, mà là quyền sở hữu một phần doanh nghiệp.
Khi một phần nhỏ của doanh nghiệp được bán với giá hời, điều quan trọng là hãy nhìn nó như thể toàn bộ công ty đang được rao bán. Cách tiếp cận mang tính phân tích này giúp nhà đầu tư giá trị tập trung vào kết quả dài hạn, thay vì lợi nhuận ngắn hạn từ giao dịch hằng ngày.
Gốc rễ của triết lý Graham và Dodd là niềm tin rằng thị trường tài chính là nơi tạo ra cơ hội lớn nhất.
Đôi khi thị trường định giá đúng chứng khoán – nhưng đôi khi không. Trong ngắn hạn, thị trường thường thiếu hiệu quả, khiến giá thị trường và giá trị thực chênh lệch đáng kể.
Những biến động bất ngờ, sự bất định ngày càng lớn, hay dòng vốn di chuyển mạnh có thể khiến giá cổ phiếu dao động dữ dội theo cả hai hướng.
Theo cách nói của Graham, “Giá của một chứng khoán thường là yếu tố bản chất – một cổ phiếu có thể đáng đầu tư ở mức giá này, nhưng không ở mức giá khác.”
Người xem thị trường như chiếc cân máy chính xác – tin rằng giá luôn phản ánh đúng giá trị – thường bị chi phối bởi cảm xúc đám đông.
Người xem thị trường như cỗ máy bỏ phiếu – nơi giá cả phản ánh cảm xúc nhất thời của số đông – lại ở vị thế có lợi, vì họ biết tận dụng các cảm xúc cực đoan của thị trường để đầu tư.