LỜI MỞ ĐẦU
Vào thời đại hiện nay, có thể nói việc kinh doanh – xuất bản sách đã không còn quá khó khăn như trước.
Trong 6 tháng đầu năm 2018, toàn ngành xuất bản nộp lưu chiểu 16.004 xuất bản phẩm với hơn 175 triệu bản.
Sách giấy chiếm ưu thế hoàn toàn với 15.650 đầu sách và 165 triệu bản.
Bạn có thể thấy một khối lượng sách khổng lồ được xuất bản, còn lớn hơn cả dân số Việt Nam.
Vì vậy, đây là một thị trường rất tiềm năng và có nhu cầu lớn, khi dân trí Việt Nam ngày càng tăng, kéo theo tỷ lệ người đọc sách cũng tăng.
Tuy nhiên, cơ hội luôn đi đôi với thách thức — có rất nhiều khó khăn tiềm ẩn cho những ai đang muốn kinh doanh ở mảng này.
Trong cuốn ebook này, tôi sẽ cố gắng hết mức để giải quyết tất cả những vấn đề mà người kinh doanh – xuất bản sách đang gặp phải, từ cơ bản đến nâng cao, giúp mọi người đạt được kết quả tốt nhất hoặc giải quyết những vấn đề của mình.
Cam kết nội dung và những lưu ý khi đọc
- Đây là nội dung được chắt lọc và nghiên cứu kỹ lưỡng bởi ATP Software (vì chúng tôi cũng đang thực hiện dự án ATPBook). Bạn sẽ tìm thấy hàng tá vấn đề cùng cách khắc phục trong tài liệu này.
- Đây là một trong những ebook thực chiến nhất về kinh doanh – xuất bản sách. Bạn khó có thể tìm được tài liệu nào chi tiết hơn.
- Không lý thuyết suông, không lan man, không dài dòng nhàm chán.
Nội dung này rất dài và nhiều chi tiết. Hãy xem mục lục để nắm ngay những phần bạn cần. Tuy nhiên, tôi khuyến khích bạn nếu có thời gian, hãy đọc toàn bộ và đọc lại nhiều lần – chắc chắn cuốn ebook này sẽ giúp bạn phát hiện ra những vấn đề mà trước đây bạn chưa từng nghĩ tới.
Đây cũng là kinh nghiệm thực tế của ATPBook, vì vậy bạn có thể đúc kết được nhiều bài học quý giá.
Lưu ý:
- Không có cuốn ebook kinh doanh nào phù hợp cho tất cả mọi người. Sẽ có phần phù hợp và phần không. Hãy chắt lọc những “keyword” quan trọng để áp dụng cho trường hợp của bạn.
- Chủ đề kinh doanh – xuất bản sách rất rộng, gồm nhiều thể loại. Trong tài liệu này, tôi nói chuyên sâu về sách kinh doanh, self-help, marketing, doanh nhân… Tuy nhiên, với các thể loại khác, bạn vẫn có thể áp dụng được các phần như quảng cáo, tuyên truyền, lập kế hoạch…
- Nếu tài liệu này còn thiếu sót, đội ngũ ATP Team sẽ tiếp tục hoàn thiện để mang đến nhiều nội dung chất lượng và hữu ích hơn.
1. PHÂN TÍCH TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC KINH DOANH – XUẤT BẢN SÁCH
1.1. Đặc điểm chung của ngành
- Sách là một hình thức kinh doanh có biên lợi nhuận rất lớn. Hiện nay, giá sách trung bình đã tăng đều đặn trên 100.000đ (vào năm 2014 chỉ khoảng 60–70.000đ), có những cuốn giá >200.000đ – con số khá cao cho một cuốn sách.
→ Có thể nói, ngành kinh doanh – xuất bản sách đang rất “hời”. - Rào cản lớn nhất là giấy phép xuất bản và giấy phép phát hành. Có trường hợp đã in hàng nghìn cuốn nhưng không được phát hành vì không đủ tiêu chuẩn. Tuy nhiên, bất cứ ai cũng có thể xin giấy phép và tham gia lĩnh vực này.
- Dù đòi hỏi chuyên môn viết lách cao, nhưng kiến thức là của chung, nên ai cũng có thể tạo ra cuốn sách của riêng mình.
- Xuất bản sách là xu hướng hiện nay. Các thương hiệu lớn đều muốn có một cuốn sách riêng để giáo dục thị trường (edu market) và tăng nhận diện thương hiệu – sách là một công cụ thương hiệu mạnh mẽ.
- Nhu cầu đọc sách tại Việt Nam đang tăng cao.
Trung bình mỗi người Việt sở hữu 3–5 cuốn sách mỗi năm, một con số khả quan.
1.2. Thực trạng thị trường sách Việt Nam
- Thị trường đang rất hỗn loạn do sách giả tràn lan.
Nhiều nhà xuất bản nộp lưu chiểu 1.000 bản nhưng in thật 5.000–10.000 bản, chỉ đóng thuế và trả nhuận bút trên 1.000 bản, phần còn lại tuồn ra thị trường “chợ đen”. - Chiêu giảm giá 30–40% phổ biến khiến người mua chỉ quan tâm đến giá thay vì chất lượng hoặc nội dung.
- Dân số Việt Nam khoảng 100 triệu người, trong đó 50 triệu người dùng Internet và 20 triệu người đọc sách, báo bằng thiết bị điện tử.
Thời gian đọc sách trung bình: 2–3 giờ/tuần, tuy còn thấp nhưng đã tăng 16% so với năm 2017. - Tại Mỹ, 26% người trưởng thành không đọc sách, ở Việt Nam là 27%. Tuy nhiên, người Mỹ đọc 12 cuốn/năm, trong khi người Việt chỉ đọc 4 cuốn/năm (trong đó 2,8 cuốn là sách giáo khoa).
Dù vậy, tỷ lệ người đọc tại Việt Nam đang tăng mạnh.
1.3. Một số thương hiệu mạnh về sách
- Alphabooks
- Thái Hà Books
- MCBooks
- Nhã Nam
- Phương Nam Book
- The Edge Blader
- MediaZ Book
- TGM Books
- Rio Book
- Cơn Bão Triệu Phú
- First News
Các thương hiệu lớn có hàng nghìn đầu sách rất khó phân tích chi tiết. Trong ebook này, chúng ta sẽ tập trung vào các công ty sách mới nổi để hiểu cách họ bắt đầu, những khó khăn họ gặp phải và bài học có thể rút ra.
1.4. Các thể loại sách được thị trường quan tâm
- Sách giáo khoa
- Sách văn học, ngôn tình, tiểu thuyết
- Sách kinh tế, kinh doanh, marketing
- Sách self-help, doanh nhân
- Truyện manga, sách điện tử (ebook)
- Sách ngoại văn, tô màu, thiếu nhi, học ngoại ngữ, giáo trình, lịch sử, khoa học – kỹ thuật, văn hóa – du lịch…
- Các sản phẩm mở rộng: bookmark, sổ tay, văn phòng phẩm, máy đọc sách…
1.5. Mô hình kinh doanh – xuất bản sách phổ biến
- Mua bản quyền sách nước ngoài để dịch và xuất bản
- Tự viết sách, gửi cho nhà xuất bản duyệt và in
- Tự viết, tự in và xin giấy phép xuất bản độc lập
- Xây dựng mô hình cộng tác viên, sáng lập thương hiệu sách riêng (Alphabook, Thái Hà Book…)
- Kinh doanh sách điện tử (ebook)
- Kinh doanh sản phẩm liên quan: flashcard, sổ tay, cẩm nang
- Viết báo, truyện cho tạp chí
- Các mô hình mở rộng khác…
1.6. Nhóm đối tượng chính trong ngành
- Tác giả, dịch giả chuyên nghiệp
- Diễn giả, “thầy” trong lĩnh vực kinh doanh
- CEO, doanh nhân có thương hiệu cá nhân
- Các công ty đang mở rộng hệ sinh thái (MediaZ, Rio, ATP…)
- Cá nhân ấp ủ ý tưởng xuất bản sách riêng
- Người kinh doanh có nền tảng tốt, muốn xây dựng thương hiệu qua sách
1.7. Kênh bán hàng – marketing hiệu quả
- Bán tại nhà sách sau khi có giấy phép
- Kinh doanh trên sàn TMĐT: Tiki, Shopee, Lazada
- Bán kèm khóa học, hội thảo
- Xây dựng đội cộng tác viên
- Bán qua Facebook cá nhân
- Review, giới thiệu qua YouTube
- Bán qua website chuyên đề
- Chạy quảng cáo Facebook, Google
- Quảng bá qua group, diễn đàn, cộng đồng đọc sách
- Hợp tác với KOLs để review
- Bán tại sự kiện offline, cà phê sách, hội sách…
2. NHỮNG ĐIỀU CẦN CHUẨN BỊ KHI KINH DOANH – XUẤT BẢN SÁCH
Để thành công, bạn cần chuẩn bị kỹ:
- Kỹ năng, kinh nghiệm, hành văn tốt (nếu không, có thể thuê biên tập viên hoặc agency).
- Vốn đầu tư cho giấy phép, in ấn, quảng cáo.
- Tâm lý vững vàng, sẵn sàng với rủi ro (sách không được cấp phép, tồn kho…).
- Nghiên cứu kỹ thị trường, lập kế hoạch rõ ràng.
- Khả năng quản trị thời gian và con người, đặc biệt giai đoạn đầu.
- Kiến thức kinh doanh, marketing, kỹ năng quảng bá.
- Phương án dự phòng (backup plan) cho các tình huống xấu.
“Xuất bản sách không phải là điều đơn giản. Sách là đứa con tinh thần và là công cụ quảng bá thương hiệu.
Cần tìm hiểu kỹ thị hiếu độc giả và đánh giá rủi ro trước khi quyết định xuất bản.”
2.1. Những lưu ý để xuất bản sách thành công
Yếu tố then chốt chính là cuốn sách bạn viết ra.
Để sách hay và tiếp cận được người đọc, cần lưu ý:
- Xác định rõ mục tiêu và giá trị cuốn sách mang lại cho người đọc.
- Trình bày mạch lạc, dễ hiểu, dễ tiếp thu, tránh quá thương mại hóa.
- Kiểm tra, chỉnh sửa kỹ để tránh nội dung “non” hoặc thiếu hợp lý.
- Tiêu đề là yếu tố gây ấn tượng đầu tiên – hãy chọn thật tốt, nhưng không nên “nổ”.
- Xác định đúng đối tượng độc giả, tránh sai lệch giữa nội dung và kỳ vọng.
- Nghiên cứu kỹ các kênh phân phối và quảng bá trước khi xuất bản.
- Tham khảo đối thủ mạnh, học hỏi điểm hay để phát triển nhanh hơn.
- Hiểu rõ điểm mạnh, điểm yếu của bản thân, khắc phục sớm.
Ngoài ra, bạn cần:
- Kiến thức sâu về lĩnh vực viết
- Kỹ năng diễn thuyết, quảng bá sách
- Kiến thức về marketing, in ấn, thiết kế
- Kỹ năng giao tiếp, tạo quan hệ trong ngành
- Năng lực xây dựng thương hiệu cá nhân
- Biết viết blog, làm video, quản lý website và kênh YouTube